काठमाडौँ । झट्ट सुन्दा अचम्म लाग्न सक्छ, यस्ता शहर जुन पानीमा डुबेका छन् जहाँ पर्यटकहरु स्कुबा डाइभिङको सहाराबाट घुम्ने गर्दछन् ।
विश्वमा भिडभाड हुने यस्ता धेरै सहरहरु छन्, जुन पृथ्वीको धरातलमा अवस्थित छन्,यातायातहरु जुन अण्डरग्राउण्ड सतहभन्दा केहि भित्रबाट सञ्चालनमा छन् तर शहर नै पानी भित्र भन्दा साँच्चै नै रोचक अनि आश्चर्य लाग्नसक्छ । यस्ता शहरहरको बारेमा चर्चा गर्नुपर्दा सर्बप्रथम नाम आउँछ ।
१) डेरवेन्ट, इङ्गल्याण्ड
डर्बीशायरको डेरवेन्ट गाउँ जानाजानी लेडीबोवर रिजर्भेयर बनाउनको लागि डुबेको थियो । डर्बी, लिसेस्टर, नटिङ्घम र शेफिल्ड जस्ता शहरहरू बीसौं शताब्दीको मध्यमा विस्तार हुँदै गयो, र तिनीहरूको बढ्दो जनसंख्यालाई थप पानी आपूर्तिको आवश्यकता थियो ।
यो आपूर्ति पूरा गर्न बाँध र जलाशय निर्माण आवश्यक थियो । मूल रूपमा त्यहाँ दुईवटा जलाशयहरू, हाउडेन र डेरवेन्ट निर्माण गर्ने योजना थियो, र गाउँलाई यस योजनाबाट बाहिर राखिएको थियो ।
तर, समय बित्दै जाँदा दुईवटा जलाशय मात्र अपुग हुने र तेस्रो जलाशय आवश्यक रहेको प्रष्ट भयो । यसको काम सन् १९३५ मा सुरु भएको थियो र सन् १९४५ सम्म डेरवेन्ट गाउँ पुरै पानीमा डुबेको थियो ।
गर्मीयाममा लेडीबोवर जलाशयको पानीको सतह यति कम हुन्छ कि डेरवेन्ट गाउँका भग्नावशेषहरू देखिन्छन् र मानिसहरू यहाँ भग्नावशेषबाट हिंड्न सक्छन् ।
२) बाया, इटाली
रोमबासीहरूको लागि कुनै समय पार्टीको प्रमुख स्थल रहेको इटालीको बाया शहर रमाइलो मौसम, तातो पानी र पोखरीहरू र असाधारण देखिने भवनहरूको लागि परिचित थियो ।
रोमन सम्राट जुलियस सीजर र नीरो दुबैले यहाँ विलासी हालीडे भिलाहरू राख्थे र १३८ ईस्वीमा सम्राट हेड्रियनको पनि यस शहरमा मृत्यु भएको थियो । दुर्भाग्यवश, यो शहर ज्वालामुखी गतिविधिको कारण प्रसिद्ध तातो पानीका मुहानहरू सिर्जना गरेको थियो, सोहि करणले शहर डुबानमा पर्यो ।
यो शहर नेपल्स नजिकैको एउटा विशाल ज्वालामुखी, क्याम्पी फ्लेग्रेई (फेल्ग्रेन फिल्ड्स) को शीर्षमा बनाइएको थियो । समयको साथ एक भौगोलिक घटना भयो र बायाको जमिन क्रमशः चारदेखि छ मिटरसम्म डुबेर शहरको अधिकांश भाग पानीमा डुब्यो ।
सन् २००२ देखि बायाको पानीमुनि क्षेत्रलाई स्थानीय प्रशासनले संरक्षित क्षेत्र घोषणा गरेको छ । यसको मतलब अब केवल इजाजतपत्र प्राप्त स्कुबा गोताखोरहरूले स्थानीय गाइडसँग पानीमुनि भग्नावशेषहरू अवलोकन गर्न सक्छन् ।
३) थोनिस हेराक्लिओन, इजिप्ट
यो प्राचीन कथाहरूमा धेरै पटक उल्लेख गरिएको छ कि थोनिस हेराक्लियोन त्यो ठाउँ थियो जहाँ ग्रीक नायक हेराक्लिस (हर्कुलस) ले इजिप्टमा पहिलो कदम चालेका थिए ।
यो पनि भनिन्छ कि ट्रोजन युद्धमा सामेल हुनु अघि, इतिहासको सबैभन्दा प्रसिद्ध द्वन्द्व मध्ये एक, राजा पेरिसले पनि आफ्नी प्रेमिका हेलेनसँग यो शहरको भ्रमण गरेका थिए ।
शहरको नाम ‘थोनिस’ मूल रूपमा इजिप्टियन शब्द हो, जबकि यसलाई ग्रीक नायक हर्कुलसको सम्मानमा हेराक्लियन पनि भनिन्छ । नील नदीको पश्चिमी मुखमा अवस्थित, यो एक समृद्ध बन्दरगाह थियो । ६० वटा जहाज र ७०० भन्दा बढी लङ्करहरू भेट्टाउनु भनेको भूमध्यसागरबाट आउने सामानहरू शहरको नहरको सञ्जालबाट गुज्रिएको प्रमाण हो । यस जलमग्न शहरबाट बरामद गरिएको सबैभन्दा मनमोहक कलाकृतिहरू मध्ये एक सासुको आदेश हो । कालो ढुङ्गाबाट बनेको यो दुई मिटर अग्लो फ्याक खण्डलाई स्टेल पनि भनिन्छ । यससँगै यसले थोनिस–हेराक्लियन शहर थियो भन्ने पनि पुष्टि गर्छ ।
४) पोर्ट रोयल, जमैका
आजकल पोर्ट रोयल यस्तो गाउँ हो जहाँ निद्रामा पनि माछा मार्न सकिन्छ । तर १७औं शताब्दीमा यहाँ रहेको समुद्री डाकुहरूको बाक्लो जनसङ्ख्याका कारण मात्रै यो चिनिन्थ्यो । पोर्ट रोयल, नयाँ संसारमा व्यापारको मुख्य केन्द्र, द्रुत रूपमा विस्तार भयो ।
सन् १६६२ मा यहाँ ७४० जना बासिन्दा बसे पनि १६९२ सम्ममा यो संख्या बढेर ६५०० देखि १०,००० सम्म पुग्ने अनुमान गरिएको थियो । यहाँ मानिसहरू इट्टा वा काठले बनेका घरहरूमा बस्थे, जुन प्रायः चार तलासम्म अग्लो थियो ।
जुन ७, १६९२ त्यो दिन थियो जब पोर्ट रोयल दिउँसो ठूलो भूकम्प गएको थियो र त्यसको लगत्तै सुनामी आएको थियो । जसका कारण शहरको करिब दुई तिहाइ क्षेत्र पानीमा डुबेको अनुमान छ । सो दिन करिब २ हजार मानिसको मृत्यु भएको र धेरै घाइते भएको अनुमान गरिएको छ ।
यहाँ संरक्षित भग्नावशेषहरू र सयौं डुबेका जहाजहरू हेर्न स्कुबा डाइभिङ जान सम्भव छ, तर यसका लागि स्थानीय अधिकारीहरूको अनुमति
५) भिल्ला एपेक्युएन, अर्जेन्टिना
लगभग २५ वर्षसम्म पानीमा डुबेपछि सन् २००९ मा भिल्ला एपेक्युएनको लेकसाइड रिसोर्ट पुनर्निर्माण भयो । १९२० मा निर्मित, एपेक्युएन ताल नामक रिसोर्टले यसको नुन पानीमा नुहाउन चाहने पर्यटकहरूलाई आकर्षित गर्यो ।
यो रिसोर्ट रहेको साल्ट लेकको पानीमा धेरै रोग निको पार्ने गुण रहेको बताइएको छ । यो पोखरीमा पानी आफै आएर सुक्ने गर्दथ्यो तर सन् १९८० पछि धेरै वर्षसम्म भारी वर्षा भएसँगै पानीको सतह बढ्न थाल्यो । थप सुरक्षाको लागि आर्केड पर्खाल निर्माण गरिएको थियो ।
नोभेम्बर १९८५ मा, एक आँधीले ताल भर्यो र पानी खस्न थाल्यो, जसको कारण पर्खाल भत्कियो र शहर १० मिटर नुन पानी मुनि दबियो । तर, सन् २००९ देखि यहाँको पानीको सतह घट्दै गएपछि फेरि भिला एपेक्युएन निस्कन थालेको थियो ।
